CİNSEL İŞLEV BOZUKLUKLARI
Cinsellik kişinin yaşamındaki en özel ve en mahrem alanlardan biridir. Her bireyin cinsel fantezileri ve istekleri olmakla birlikte bu süreçler başkalarını istenmeyen ve zarar verici bir şekilde etkilemeye başlarsa bunlar anormal olarak değerlendirilir.
1-CİNSEL KİMLİK BOZUKLUĞU
Kız veya erkek olmaya ilişkin soruları hemen hemen herkes hiç düşünmeden ve net bir şekilde kolaylıkla cevaplayabilir. Kendimizi bir kadın ya da erkek gibi hissetmek, yani cinsel kimliğimiz çok erken çocukluk yaşantıları sırasında oluşmaya başlar. Bazı kişiler çocukluk döneminden itibaren kendilerini karşıt cinsiyette hissetmeye başlayabilirler. Anotomik olarak sahip oldukları cinsiyet özellikleri bile bu kişileri diğer insanların onları gördükleri cinsiyette olduklarına ikna edemez. Bu kişiler psikolojik durumlarından dolayı genellikle depresyon ve kaygı yaşarlar. Cinsel kimliklerine yönelik duyguları sebebiyle diğer insanlar tarafından fazlaca kabul görmezler. Yaşamlarını zor bir şekilde sürdürürler, özellikle çalışma, iş bulma gibi konularda sorunlar yaşarlar. Cinsel kimlik bozukluğu olan bireylerin bir kısmı cinsiyet değiştirme ameliyatları ile kendilerini ait hissettikleri cinsiyete geçiş yaparlar.
2-CİNSEL SAPKINLIKLAR (PARAFİLİLER)
Olağan dışı nesne veya cinsel aktivitelerin cinsel açıdan çekici ve uyarıcı bulunması ile ilgili bozukluklardır. Tanı için bu çekiciliğin yoğun olması ve en az 6 ay kadar sürmesi, kişinin bu dürtülere göre hareket etmesi veya bu süreçten dolayı belirgin şekilde sıkıntı yaşaması gerekir.
FETİŞİZM: Fetişizmde cinsel uyarılmaya yol açan cansız nesnelerdir. Bu kişiler bazı nesnelere karşı tekrarlayan ve yoğun bir cinsel dürtü hissederler. Bu nesnelere karşı duyulan çekim istem dışı ve karşı konulmazdır.
PEDOFİLİ: Pedofililer cinsel açıdan tatmin olabilmek için ergenleşmemiş çocuklarla fiziksel ve genellikle de cinsel temas kurarlar. Bu tanının konulabilmesi için kişinin en az 16 yaşında olması ve temas kurduğu çocuktan en az 5 yaş büyük olması gerekir. Cinsiyet fark etmeksizin kurbanlarını seçerler. Genellikle kurbana yönelik şiddete başvurmazlar. Kurbanlarını çoğunlukla yaşananları kimseyle paylaşmamaları için çeşitli şekillerde tehdit ederler. Eğer yetişkinlerce fark edilmez ya da çocuk tarafından karşı gelinip bir başkasına durum bildirilmezse bu tür davranışlar haftalar, aylar hatta yıllarca devam edebilir.
ENSEST (AİLE İÇİ) CİNSEL İLİŞKİLER: Aile içi ya da akrabalar arası ilişkilerden yararlanılarak gerçekleştirilen, bir tarafın açık istismarına dayanan cinsel ilişki sürecini kapsar. En yaygın olarak erkek ve kız kardeşler arasında görülür. İkinci derecede yaygın olan ve daha patolojik olan ise baba-kız arasında yaşanan ensestlerdir. Pedofili kurbanlarına nazaran ensest kurbanları yaşça daha büyüklerdir ve aile üyeleri tarafından cinsel istismara maruz kalmaktadırlar. Enseste ilişkin kesin rakamsal veriler yok denecek kadar sınırlıdır. Bunun temel sebebi ensestin toplumda utanç duyulan bir şey olmasıdır, ensest ilişki içinde olan bireyler, bunu her zaman gizleme eğilimindedirler. Bu durum, ensest ilişkideki istismar ve suç durumunu vahimleştirmekte, istismar edilenin bu söz konusu utanç duygusuyla orantılı olarak istismar durumu sürgit devam edebilmektedir.
GÖZETLEMECİLİK (RÖNTGENCİLİK): Bu kişiler cinsel doyuma ulaşabilmek için haberi olmaksızın başkalarının özel yaşantılarını (üzerini değiştirirken, banyo yaparken vb.) gözetlerler. Bu süreçteki asıl haz faktörü alınan risk ve kurbanın gözetlendiğini fark ettiğinde vereceği tepkilere yönelik oluşturulan fantazilerdir. Bu bozukluğun görülme sıklığını tespit etmek de oldukça güçtür.
TEŞHİRCİLİK: Cinsel doyuma ulaşabilmek için kişinin cinsel uzuvlarını onu görmeye istekli olmayan bir yabancıya gösterme ihtiyacının tekrarlayan bir şekilde ortaya çıkma durumudur. Teşhirci kimi zaman fiili olarak bunu yapar kimi zamanda hayali olarak bu fantezileri yaşar. Birçok vakada teşhircide kurbanı şaşırtma ve utandırma isteğinin söz konusu olduğu bulgularına ulaşılmıştır. Teşhircilik çok yoğun ve kontrol edilmez bir dürtüdür. Teşhirciler bu dürtülere kendilerini öyle kaptırırlar ki, o esnada bu davranışlarının sosyal ve kanuni sonuçlarını düşünemezler. Bu kişilerin tecavüz gibi şiddet içeren davranışları işleme oranları oldukça düşüktür.
CİNSEL SADİZM VE MAZOŞİZM: Cinsel sadizmde cinsel doyumun olabilmesi için ilişki içerisinde olan diğer kişiye fiziksel acı ya da psikolojik ıstırap (aşağılama, hakaret etme vb.) çektirmek tercih edilir ve sadist birey bu süreçten haz alır. Öyle ki kimi sadisteler bu süreçte partnerini sakat bırakabilir ya da öldürebilirler. Cinsel mazoşizmde ise cinsel doyumun olabilmesi için kişi gönüllü olarak fiziksel acı ya da psikolojik ıstıraba boyun eğer ve bundan hoşnut olur.
3-CİNSEL İŞLEV BOZUKLUKLARI
Cinsel işlev bozukluğu, cinsel istek, cinsel uyarılma, orgazm sürecine ilişkin problemler ve cinsel ilişki öncesinde, sırasında ve sonrasında var olan genital ağrıların sürekli ve tekrarlayıcı olması koşuluna bağlıdır. Bu tanının konulabilmesi için var olan bu sorunların kişi açısından belirgin bir stres veya kişilerarası ilişkilerinde sorun yaratması gerekir.
KAYNAKÇA
Davidson, G.C., Neale, J.M. (2004). Anormal Psikolojisi (7.Baskı). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları
Burger, J.M. (2006). Kişilik. Psikoloji Biliminin İnsan Doğasına Dair Söyledikleri. (1. Baskı). İstanbul :Kaknüs Yayınları
Kaplan, H.I., Sadock, B.J. (1998). Birinci Basamak Psikiyatri El Kitabı. (2. Baskı). İstanbul: Turgut Yayıncılık.
Soykan, A. (2001). Psikiyatriye Giriş El Kitabı. (1. Basım). Ankara: Girişim Yayıncılık
Tükel, R. (Ed.). (2000). Anksiyete Bozuklukları. (1. Baskı).Ankara: Çizgi Tıp Yayınevi
Atkison, R.L., ve ark. (2000). Psikolojiye Giriş. (3. Baskı). Ankara: Arkadaş Yayınevi
Cüceloğlu, D. (2007). İnsan ve Davranışı. Psikolojinin Temel Kavramları. (7. Basım). İstanbul: Remzi Kitapevi