Cuma, Mart 29, 2024

Şizofreni

Şizofreni, kişinin gerçekle gerçek olmayan arasındaki farkı ayırt etmesini zorlaştıran, normal düşünce akışını korumasını engelleyen, duygularını kontrol etmesini ve normal olarak davranmasını önleyen zorlayıcı bir hastalıktır. Şizofrenide düşünce, algı ve dikkat, motor davranışlar ve duygular gibi çeşitli temel alanlarda bozukluklar mevcuttur. Bu nedenle şizofreni tanısı alanlardaki davranışsal, duyuşsal ve duygusal anormalite örüntüleri birbirinden farklılık gösterir. Şizofreni sürecinde;

Konuşmada düzensizlikler ve konuşma fakirliği: Konuşmanın içeriğinden bağımsız/alakasız olaylardan bahsetme, anlamsız ve kuralsız cümleler kurma gözlemlenir. Konuşma fakirliğinde ise konuşma miktarı çok azalmıştır ya da konuşmanın içeriği çok az bilgi vermektedir.

-Sanrılar: Sanrılar, doğru olmadığı konusunda açık deliller bulunmasına karşın kişinin doğru olarak kabul ettiği düşünceler/inançlardır. Örneğin; kişi, manyetik dalgalar aracılığı ile komşularının onun davranışlarını kontrol ettiğine inanır, veya TV deki bir kişinin ona özel mesajlar gönderdiğini söyler

-Varsanılar: Çevreden gelen uyarıcı olmadığı halde duyusal yaşantıların olma durumudur. Örneğin; var olmayan sesleri duyma, kokuları hissetme, gerçekte orada olmayan nesneleri veya kişileri görme gibi.

-DüĢünce Bozukluğu: Şizofrenik bireyin düşünce şekli çok değişiktir. Şizofrenik birey ard arda kesintisiz düşünmeyi yapamadığından dolayı sıkıntı çekebilir. Düşünceler çok hızlı gidip gelirler ve onları yakalamak imkansızdır. Kişi uzun süreli düşüncelerini yoğunlaştıramaz, düşünceler kolayca dağılır, dikkatini odaklayamaz. Neyin konu ile ilgili olduğunu veya olmadığını seçemez. Düşünceleri dağılmış ve parçalanmış olduğundan kişi mantıklı bir düzen içinde onları toparlayamaz, aktaramaz. Düşünceyi mantıklı bir şekilde sürdürmedeki eksiklik “düşünce bozukluğu” olarak adlandırılır ve bu durum karşılıklı duygu, düşünce, haber iletimini çok zorlaştırır. Kişiler arası ilişkileri bozar.

-Duygu Durum: Şizofrenik hasta çoğu zaman ‘uygunsuz duygulanım’ gösterir. Bunun anlamı kişinin konuşma ve düşünceleri ile uyuşmayan bir duygu göstermesidir. Örneğin kişi kendisine kötülük yapılacağını söyler ve ardından güler. Bazen de şizofrenik bireylerde künt veya düz duygulanım görülebilir. Bu, hastalardaki duygusal dışa vurmadaki azalmaya işaret eder.

-Davranış Örüntüleri: Şizofrenik bireyler birbiri arkasına garip hareketler yapabilirler, bunlar bazen karmaşık parmak, el ve kol hareketleridir. Kimi zaman da garip yüz ifadeleri takınırlar. Bazı şizofrenlerde faaliyet düzeylerinde olağan dışı hareketlilik söz konusudur. Bu hareketlilik yerinde duramama, aşırı heyecan, el kol hareketleri vb. şekilde ortaya çıkabilir. Öte yandan kimilerinde ise katatonik hareketsizlik, donupkalma durumu gözlemlenir. Uzun süre garip beden duruşları sergilerler. Örneğin; kişi tek ayağının üzerinde durarak diğer bacağını kalçasına doğru kıvırıp tüm gün öyle kalabilir.

-Öz Bakım: Öz bakımları kötüdür. Bu kişiler kendileri ve temizlikleri ile ilgilenmezler. Kirli tırnaklar, taranmamış saçlar, fırçalanmamış dişler, kirli elbiselerle dolaşırlar.

-Ġstek ve enerji azalması – haz alamama: Enerjinin olmaması, ve genellikle günlük faaliyetlere ilgisizlik söz konusudur.

-Asosyallik: Bazı şizofrenler kişilerarası ilişkiler açısından ciddi sorunlar yaşarlar. Sadece birkaç arkadaşları olabilir ya da hiç arkadaşları olmaz. Sosyal becerileri zayıftır ve başkalarıyla vakit geçirmeye ilişkin ilgileri yoktur.

*** Tüm bu belirtiler şizofrenik bireylerde farkı şekillerde görülür.

*** Etiketleme ve ötekileştirme en çok şizofreni rahatsızlığı yaşayan bireylere yönelik olarak gerçekleştirildiği için bu acımasız önyargılar şizofrenik bireyler ve aileleri için yaşanan süreci daha zor hali getirmektedir.

KAYNAKÇA

Davidson, G.C., Neale, J.M. (2004). Anormal Psikolojisi (7.Baskı). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları

Burger, J.M. (2006). Kişilik. Psikoloji Biliminin İnsan Doğasına Dair Söyledikleri. (1. Baskı). İstanbul :Kaknüs Yayınları

Kaplan, H.I., Sadock, B.J. (1998). Birinci Basamak Psikiyatri El Kitabı. (2. Baskı). İstanbul: Turgut Yayıncılık.

Soykan, A. (2001). Psikiyatriye Giriş El Kitabı. (1. Basım). Ankara: Girişim Yayıncılık

Tükel, R. (Ed.). (2000). Anksiyete Bozuklukları. (1. Baskı).Ankara: Çizgi Tıp Yayınevi

Atkison, R.L., ve ark. (2000). Psikolojiye Giriş. (3. Baskı). Ankara: Arkadaş Yayınevi

Cüceloğlu, D. (2007). İnsan ve Davranışı. Psikolojinin Temel Kavramları. (7. Basım). İstanbul: Remzi Kitapevi

Önceki İçerikSOMATOFORM BOZUKLUKLAR
Sonraki İçerikNiğde Psikolog Doktor

İlgili Makaleler

Sosyal Bağlantı

2,248BeğenenlerBeğen
744TakipçilerTakip Et
94AbonelerAbone

Son Eklenen Yazılar