Kişiyi aşırı korkutan, dehşet içinde bırakan, çaresizlik yaratan, çoğu kez olağandışı ve beklenmedik olayların yol açtığı etkilere ruhsal travma denir. Böyle durumlarda kişinin doğrudan yaşadığı, şahit olduğu ya da öğrendiği, fiziksel ve ruhsal bütünlüğünü tehdit edici bir durum söz konusudur. Bu büyük stres karşısında (savaş, deprem, trafik kazası, cinsel taciz vb.) kişide artmış kaygı, travmayla ilgili uyarıcılardan kaçınma ve duygusal tepkilerin azalması gibi aşırı tepkiler gözlemlenir. Travma sonrası stres bozukluğunda;
-Yoğun korku, çaresizlik, dehşet duygularının yaşanması
-Olayı rüyalarda (kabuslar) görme, gün içerisinde yeniden yaşıyormuş gibi hissetme,
-Uykuya dalamama, uykuyu devam ettirmede güçlük, dikkatte ilişkin problemler, aşırı uyarılmış olma durumu ve abartılmış irkilme tepkileri,
– Kaygı, kızgınlık, korku, suçluluk gibi duygular,
-Travma ile ilgili anıları uyandıran etkinlikler, yerler ya da kişilerden uzak durma çabaları,
-Travmanın önemli bir yönünü hatırlayamama,
-Etkinliklere karşı ilginin ya da katılımın önemli ölçüde azalması
-İnsanlardan uzaklaşma ya da insanlara yabancılaşma
-Duygulanımda kısıtlık /küntlük (örneğin sevme duygusunu yaşayamama, olumlu duyguları hissedememe ) gözlemlenir.
*** Tanı için bu belirtilerin en az 1 ay boyunca devam etmesi gerekir.
Travma sonrası stres bozukluğu travmatik olaydan sonra bir hafta içerisinde de başlayabilir, 30 yıl gibi çok uzun bir süre sonrada.
KAYNAKÇA
Davidson, G.C., Neale, J.M. (2004). Anormal Psikolojisi (7.Baskı). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları
Burger, J.M. (2006). Kişilik. Psikoloji Biliminin İnsan Doğasına Dair Söyledikleri. (1. Baskı). İstanbul :Kaknüs Yayınları
Kaplan, H.I., Sadock, B.J. (1998). Birinci Basamak Psikiyatri El Kitabı. (2. Baskı). İstanbul: Turgut Yayıncılık.
Soykan, A. (2001). Psikiyatriye Giriş El Kitabı. (1. Basım). Ankara: Girişim Yayıncılık
Tükel, R. (Ed.). (2000). Anksiyete Bozuklukları. (1. Baskı).Ankara: Çizgi Tıp Yayınevi
Atkison, R.L., ve ark. (2000). Psikolojiye Giriş. (3. Baskı). Ankara: Arkadaş Yayınevi
Cüceloğlu, D. (2007). İnsan ve Davranışı. Psikolojinin Temel Kavramları. (7. Basım). İstanbul: Remzi Kitapevi